Trump jî çû


Li Emerîkayê serokekî nû hat hilbijartin. Serokê berê Donald Trump beriya bi 4 salan hatibû hilbijartin. Bi hatina Trump re li Emerîkayê guhertinên mezin çêbûn. Çawa ku hat ser desthilatdariyê pirsgirêkan dest pê kir. Pêşî gotin, bi hîleyan hatiye hilbijartin. Piştre di rêveberiya Emerîkayê de veqetîn çêbûn. Pirraniya wezîr, şêwirmend û dîrektoran dev ji Trump berda. Ango wan serokatiya wî qebûl nekir.

Donald Trump di dema serokatiya xwe de li ser sînorê Meksîkayê dest bi lêkirina dîwarekî kir. Buhayê vî dîwarî jî derdora 6 milyar dolar bû. Yek ji armancên vî dîwarî astengkirina koçberan bû. Her wiha ji bo astengkirina koçberan çend biryarên din jî dan. Ji bo astengkirina koçberan mafê gulereşandinê da eskerên Emerîkî. Wekî din di nava Emerîkayê de cihêkarî zêde bû. Piştî dehê salan, cara pêşî bû ku ewqasî civakê dijayetiya hev kir. Ev hemû jî yekser encama polîtîkayên Trump bûn. Dîsa li Emerîkayê bidarvekirina mirovan zêde bû û piştî 68 salan jinek li Emerîkayê hat bidarvekirin.

Tiştên ku Trump pêk anîn, li derveyî Emerîkayê jî zêde bûn. Têkiliyên bi welatên Rojhilata Navîn re xera bûn. Ketina welatiyên çend welatên Ereban a Emerîkayê hat qedexekirin. Ambargoya li ser Îranê dijwar bû. Bi fermana Trump, Emerîkayê ji peymana nukleerê ya bi Îranê re vekişiya. Ev peyman sala 2015'an ango di dema serokatiya Barack Obama de hatibû çêkirin. Lê bi ambargoyê re peyman jî xera bû. Vê yekê hişt ku têkiliyên Îranê bi Ewrûpayê re jî xera bibin. Di dema serokatiya Trump de lêçûnên eskerî di NATO'yê de zêde bûn. Têkiliyên bi Rûsyayê re aloztir bûn. Bi welatê Çînê re jî heman gengeşî derketin.

Xezeba Trump li serê Kurdan jî bû. Di dema serokatiya wî de dewleta Tirk êrişên dagirkeriyê li Rojava pêk anîn. Bajarên Efrîn, Serêkaniyê û Girê Spî dagir kirin. Li Başûrê Kurdistanê jî rê li dagirkeriyê hat vekirin. Ev hemû têkiliyên qirêj ên bi serokomarê Tirk Erdogan re radixîne ber çavan. Ji ber ku Trump û Erdogan li ser berjewendiyên xwe polîtîka meşandin. Wekî taciran tevgeriyan. Erdogan bi destûra Trump li Kurdistan, Tirkiye û Rojhilata Navîn gelek xerabî kirin. Nijadperestî û faşîzm belav kirin. Li qanûnan û hiqûqê guhdarî nekirin. Trump û Erdogan di navbera xwe de gelek bazarên qirêj û veşartî kirin.

Erê niha dema Trump qediya û çû. Lê rewşa ji niha û bi şûn ve tê meraqkirin. Ew xerabiyên ku kirine, wê çawa çareser bibin. Serokê nû yê Emerîkayê Joe Biden wê polîtîkayeke çawa bimeşîne kêm zêde xuya dike. Ji ber ku kesekî di siyasetê de kevn e. Kesekî hiqûqnas û nivîskar e. Li Emerîkayê di senatoyê de cih girtiye û wezîrtî kiriye. Zêdetirî 50 salên xwe di nava siyaseta Emerîkayê de bihurandine. Ji ber vê yekê, xuya ye ku wê siyaseta Joe Biden bi pirranî li ser navê Emerîkayê be. Ew ê cudabûn û cihêkariya ji dema Trump mayî, çawa bi dawî bike.

Wekî din siyaseta li derve ya Joe Biden tê meraqkirin. Wê li Rojhilata Navîn û Ewrûpayê têkiliyên çawa bê meşandin. Ev yek wê di demeke nêz de xuya bike. Gelo wê têkiliyên çawa bi Kurdan re bên danîn. Rewşa wan deverên di dema Trump de Dewleta Tirk dagir kirin, ango rewşa Efrîn, Serêkaniyê û Girê Spî wê çi be? Ev yek jî bi helwêsta nû ya rêveberiya Emerîkayê re têkildar e. Eger Emerîka wan xerabiyên Trump bi dawî bike, divê dawî li dagirkeriya Dewleta Tirk jî bîne. Erdogan di dema Trump de li Yewnanistan, Lîbya, Ermenistan û gelek deverên din jî dagirkeriya xwe meşand.

Ji bo Joe Biden gelek gotinên xweş hene, lê ji bo van gotinan niha zû ye. Erê rast e, Trump xerab bû û felaketek bû li serê cîhanê. Lê ev nayê wê wateyê ku Joe Biden wê aramiyê bîne. Ji ber ku siyaseta giştî ya Emerîkayê li ser kapîtalîzmê hatiye hûnandin. Trump tinebe jî ev siyaset wê her hebe, lê wê çiqasî dijwar û nerm be, em ê siberojê bibînin.

Aslan ASLAN

https://kurmanci.ozgurpolitika.com/nuceya-trump-ji-cu-9408

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Çend Kurdistan hene?

Resim
Di van rojan de li cîhanê çend bûyerên girîng qewimîn. Li Emerîkayê hilbijartin pêk hat, li Fransa û Awûstûryayê çeteyên Erdogan komkujî kirin. Ev herdu mijar jî Kurdan eleqedar dikin. Lê ya ku yekser bi Kurdan re têkildar e daxuyanî û kirinên PDK'ê ne. Beriya bi 3 rojan serokê PDK'ê Mesûd Barzanî daxuyaniyek da û PKK wekî hêzeke dagirker bi nav kir. PDK'ê jî di daxuyaniya xwe ya dawî de êrişî Hevseroka Konseya Rêveber a KCK'ê Besê Hozat kir. Li vê derê dixwazim tespîteke ku Besê Hozat ji bo PDK'ê kiriye bêjim. Besê Hozat dibêje pirsgirêka heyî di navbera PDK'ê û Kurdan de ye. Ev tespîteke ku bala min kişand û dixwazim ji wê derê werim. Di van salên dawî de daxuyanî û axaftinên rayedarên PDK'ê li ser PKK'ê zêde bûn. Beriya bi çend mehan Serokê Hukûmeta herêma Kurdistanê Nêçîrvan Barzanî diyar kir ku divê PKK ji başûrê Kurdistanê derkeve û biçe bakurê Kurdistanê. Bakurê Kurdistanê jî wekî Kurdistana Bakur bi nav dike. Yanî devera ku ew lê ye Kurdistan e û...
Devamı

Parsekî

Resim
Li Tirkiyê qeyraneke aborî, siyasî û civakî heye. Lê ya ku herî zêde dikeve rojevê qeyrana aborî ye. Ji bo ku em zanibin ev qeyran ji ku derê tê divê em li sedemên wê binêrin. Ya destpêkê ji ber polîtîkayên şer ên Dewleta Tirk e. Erdogan berê xwe daye Iraq, Sûrî, Lîbya û Ermenistanê û çeteyên xwe yên kirêkirî dişîne van deveran. Ji bo xwedîkirina van çeteyan jî pereyekî zêde lazim e. Ev pere jî ji bêrîka gel derdikeve û diçe ji çeteyan re. Lê niha di bêrîka gel de jî tiştek nemaye, lewma di van rojan de ti qîmeta lîrayê Tirk nemaye. Mesela di sala 2014'an de ku wê demê destpêka derketina çeteyan bû lêçûnên Artêşa Tirk 50 milyar bû. Ji wê demê heta niha ev butçe derket 200 milyarî. Dema ku Erdogan berê xwe da Sûrî çeteyên kirêkirî amade kirin. Li gorî agahiyan Erdogan pereyan dide 35 hezar çeteyan. Her meh 300 dolarî dide çeteyekî. Dema ku ev çete tên kuştin jî pere didin malbatên wan. Bi vî rengî her tim di destê Erdogan de çete hene û wan dişîne deverên ku dixwaze dagir bike. Li a...
Devamı

Niha dema wê ye

Resim
Bi fermana serokomarê Tirk Erdogan, di 1'ê Çileyê 2021'ê de li çar zanîngehên Tirkiyê qeyûmên AKP'ê wekî rektor hatin bicihkirin. Ango çar zanîngeh hatin dagirkirin. Yek ji wan zanîngehan jî ya Bogazîçî ye. Lewma jî ji serê salê û vir ve li zanîngeha Bogazîçî ya Stenbolê çalakiyên xwendekaran hene. Xwendekarên li zanîngehê li dijî qeyûmê AKP'ê rabûne ser piyan. Ev çalakî heta niha jî dewam dikin û li gelek bajarên Tirkiyê jî belav bûne. Tirsa desthilatdariya AKP-MHP'ê jî ew e ku ev nerazîbûn bibe wekî ya dema berxwedana Geziyê. Ji ber ku gelek hunermend, rewşenbîr û kesayetên navdar ên Tirkiyê jî nerazîbûna xwe li dijî qeyûmê AKP'ê tînin ziman û piştgirîiyê didin çalakiyên xwendekaran. Rektorê ku zanîngeh dagir kiriye, navê wî Melîh Bûlû ye. Eger em li kesayeta wî binêrin zilamê Erdogan e. Ji sala 2002’yan û vir ve bi AKP'ê re dixebite. Di wê salê de li Stenbolê di avakirina navendên AKP'ê de cih girtiye. Di sala 2009'an de xwe kir bernamzetê şaredar...
Devamı