Aslan ASLAN

Têkoşîna çekdarî ya PKK'ê sala 1984'an dest pê kir. Gerîlayên Hêzên Rizgariya Kurdistanê çalakiya destpêkê li dijî Dewleta Tirk a dagirker pêk anîn. Vê çalakiyê ne tenê li Kurdistanê, li Tirkiyê û cîhanê jî deng veda. Piştî wê, Dewleta Tirk ragihand ku ew ê di nava çend saetan de "wan" biqedînin. Lê ew saetên wan bi salan dewam dikin. Gelek serokomar û serokwezîrên Tirk hatin û gotin, dawiya PKK'ê hat û diqede. Gelek wezîr û kizîrên Dewletê jî ev tişt dubare kirin. Kesek nema ku xwe neceriband. Dev ji qedandinê berdin, PKK her ku çû mezin bû. Ew koma gerîla ku bi çend kesan dest pê kir, îro gihiştiye hezaran û milyonan PKK'yî çêbûn. Piştî ku Dewleta Tirk dît nikare bi PKK'ê, vê carê jî rê û rêbazên din  bi kar anîn. Destpêkê cerdevan çêkirin. Ji bo ku Kurd bi destê xwe hev biqedînin, ew birin qadên şer. Sîxur û xayînên Kurdan bi kar anîn. Ji bo xapandina civakê jî çapemeniya şerê taybet û qirêj bi kar anîn. Di rojname, ajans û televizyonan de gelek nûçe û ...

Şerê ku îro dewleta Tirk dimeşîne şerekî qirkirinê ye. Hedefa wê tinekirina Kurdan e û di vî şerî de jî piştgiriyeke zêde ji meydana navneteweyî jî werdigire. Ew dewletên ku îro dibêjin, di sala 1915'an de li Tirkiyê Ermenî hatine qirkirin, îro jî biryara qirkirina Kurdan didin. Heger em li sed sal berê vegerin, ango ew salên avakirina komara Tirkiyê; hesabê avakirina komarê jî li ser tinekirina Kurd û neteweyên din bû. Lewma di rêziknameya meclisa Tirk de jî tenê navê Tirk û Tirkbûnê heye. Bi vî rengî jî dest bi rê û rêbazên tinekirina Kurd û neteweyên din kirin. Dewleta Tirk ji bo tinekirina Kurdan jî pîlansaziyek berfireh amade kir. Ew jî bi navê islahkirina şerqê derdikeve pêşiya me. Ango pîlana islahkirina şerqê. Di 24'ê Îlona 1925'an de desteya wezîran a Tirk li hev kom dibe û Mistefa Kemal Ataturk jî serokatiyê ji wê civînê re dike. Armanca civînê ew e ku pêşiyê li Kurdan bigrin. Ji aliyê civakî, çandî û siyasî ve biryarên girîng tên dayîn. Ji her alî ve berê xwe did...

Îro roja rojnamevaniya Kurdî ye. Beriya bi 123 salan, ango 22'yê Nîsana 1898'an li paytexta Misrê Qahîreyê rojnameya destpêkê a bi Kurdî 'Kurdistan'ê dest bi weşana xwe kir. Ji ber vê yekê jî ev roj wekî roja rojnamevaniya Kurdî hat binavkirin. Ev çend sal in jî ew roj tê pîrozkirin. Heger em li rojnameya destpêkê ya Kurdan binihêrin, bi tîpên Erebî hatiye çapkirin û li derveyî Kurdistanê hatiye çapkirin. Sedem jî astengî û qedexeya li ser zimanê Kurdî bû. Ji ber vê yekê jî hejmarên pêşî yên rojnameyê li Misrê, piştre li Swîsre û Ingilîstanê tên çapkirin. Bi tevahî 31 hejmarên wê hene û rojnameyê giranî daye ser ziman, perwerde û çanda Kurdistanê. Vê xebata destpêkê ya rojnamevaniyê rê li ber rêûresma rojnamevaniya Kurdî vekir. Piştî bi salan, rojnameyên Kurdî hatin çapkirin. Televizyonên Kurdî vebûn û radyoyên Kurdî dest bi weşanê kirin. Lê ji ber qedexe û astengiya li ser zimanê Kurdî gelek weşan li derveyî welat hatin kirin. Wekî rojnameya destpêkê ya Kurdistanê, tel...

Li Bakurê Kurdistanê û Tirkiyê, ji bo zimanê Kurdî tiştek nemaye ku bi serê Kurdan nehatiye. Kurd ji ber zimanê xwe hatin girtin û qetilkirin, û ev yek hê jî dewam dike. Li Tirkiyê Kurdek nikare bi awayekî azad qala nasnameya xwe bike û bi zimanê xwe biaxive. Meseleya ziman jî meseleyeke siyasî ye û yekser bi polîtîkaya dewleta Tirk re têkildar e. Hema bêje her kes dizane ku ziman nasnameya mirovan nîşan dide. Heger tu bi zimanê xwe neaxivî û bi zimanê xwe ranebî, wê demê tu ji nasnameya xwe dûr dikevî. Îca, du aliyên vê meselê hene. Ya yekemîn zext û zora dewleta dagirker li ser Kurdan û zimanê wan e. Îro bi milyonan Kurd li bajarên Tirkiyê bi cih bûne yan jî di dema xwe de koçber bûne.  Dema ku ev milyonan kes çûne wan bajaran, ji neçarî dûrî zimanê xwe ketine. Di salên 1990'î de li bajarên Tirkan axaftina zimanê Kurdî yekser Kurdbûna te nîşan dida. Ji ber vê yekê jî pirraniya Kurdan berê xwe dan zimanê Tirkî. Ji bo ku nasnameya wan eşkere nebe xwe li zimanê Kurdî nekirin xwedî. ...

Car caran têkiliyên Dewleta Tirk û Ewrûpayê xera dibin. Lê wekî ku tiştek nebûye dîsa ev têkilî dewam dikin. Erdogan gelek caran li pêşberî kamerayan gotinên giran li Ewrûpayê kirin û heta gef lê xwarin. Piştî van gotinên Erdogan jî bûyerên xerab li Ewrûpayê qewimîn. Lê tevî vê yekê jî rayedarên Ewrûpayê stûyê xwe li ber Erdogan xwar dikin û heta diçin ber lingê wî. Mînaka dawî jî serdana rayedarên Ewrûpayê bû. Serokê Konseya Yekîtiya Ewrûpayê Charles Michel û Seroka Komîsyona Yekîtiya Ewrûpayê Ursula Von Der Leyen çûn Enqerê û bi Erdogan re hevdîtin kirin. Bi vê hevdîtinê re teqleke din dan Erdogan. Ew Erdoganê ku piştî bûyera li Garê ketibû çiravê. Rayedarên Ewrûpayê bi hawara wî ve çûn û nefesek dan wî. Ev hevdîtin gelekî hat rexnekirin. Ji parlementeran heta siyasetvanên Ewrûpayê, gelek kesan nerazîbûna xwe anî ziman. Komek parlamenterên Parlamena Ewrûpayê beriya wê hevdîtinê, nameyek jî ji Charles Michel û Ursula Von Der Leyen re şandin. Di wê nameyê de jî rewşa xerab a li Tirkiyê...

Lênûska Aram navê pirtûkekê ye û qala jiyana Aram Akyuz dike. Pirtûk ji aliyê Yaşar Aslan ve hatiye nivîsandin. Di pirtûkê de hun ê Aram Akyuz nas bikin. Ew kesê ku 31'ê Adara 2014'an li hepsa Kirikkaleyê şehîd bû. Girtiyekî siyasî yê 22 salan bû û dema hat girtin jî ciwanekî şoreşger bû. Ez vê nivîsê jî di salvegera şehadeta Aram de dinivîsim. Ez ê balê bikişînim ser kesayeta wî û jiyana wî ya li hepsê. Wê çavkaniya min jî pirtûka Yaşar Aslan be. Yaşar Aslan û Aram Akyuz salên dirêj bi hev re di hepsê de man. Yaşar ji bo Aram gotina, sergovend bi kar tîne û dibêje; "Heval Aram di hemû demên xwe yî şoreşgerî de mirin biçûk dît; bêtirs çû ser mirinê, jê netirsiya. Sîng bi sîng bi mirinê re şer kir. Ti carî çavê xwe jê nekurkutand. Bawerî û cegera wî, kelecan û vîn dida dora xwe. Ew mirina ku ji wî direvîya di xewê de bi dizî ew ji nav me bir. Bîst û pênc salên jiyana şoreşgerî û temenê çil salî wekî perwerdeyekê ye. Mînaka mirovê zana; kurdê serhildêr, berxwedêr û şerker e....